3PL และ 4PL - โลจิสติกส์บุคคลที่ 3 และบุคคลที่ 4

3PL ย่อมาจาก Third-Party Logistics แปลว่า โลจิสติกส์บุคคลที่ 3 หมายถึง การว่าจ้างเหมาช่วงกิจกรรมด้านโลจิสติกส์ทั้งหมดหรือเกือบทั้งหมดขององค์กรให้บริษัทภายนอกซึ่งเชี่ยวชาญเฉพาะเป็นผู้ดำเนินการ

คำว่า 3PL มีการใช้ตั้งแต่ช่วงต้นทศวรรษที่ 1970 โดยใช้เป็นคำย่อสำหรับบริษัทด้านการตลาดที่เป็นผู้ดำเนินการตามสัญญาการขนส่ง ซึ่ง ณ เวลานั้นสัญญาการขนส่งจะถูกกระทำเพียงสองกลุ่มคือบริษัทขนส่ง (Carrier) และบริษัทชิปปิ้ง (Shipping) ดังนั้นเมื่อมีบริษัทการตลาดดังกล่าวเข้ามาทำหน้าที่เป็นตัวกลางในการรับคำสั่งขนส่งจากบริษัทชิปปิ้งและส่งต่อไปยังบริษัทขนส่ง (ทางราง) บริษัทการตลาดนั้นจึงกลายเป็นบุคคลที่สามในสัญญาการขนส่ง และนั่นคือจุดกำเนิดของคำว่า 3PL

ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาคำว่า 3PL ก็แพร่หลายไปยังกลุ่มบริษัทที่ให้บริการด้านโลจิสติกส์ โดยทั่วไปมักจะเป็นการบริการแบบเหมารวม ไม่ว่าจะเป็น บริการขนส่ง บริการคลังสินค้า บริการครอสด็อกกิ้ง บริการจัดการพัสดุคงคลัง บริการด้านบรรจุภัณฑ์ และบริการนำเข้า-ส่งออก

ในทางกฎหมาย 3PL จะหมายถึง บุคคลที่รับ ถือ หรือดำเนินการอย่างหนึ่งอย่างใดเพื่อการขนส่งสินค้าทางธุรกิจ แต่มิได้เป็นเจ้าของสินค้านั้น

4PL ย่อมาจาก Fourth-Party Logistics แปลว่า โลจิสติกส์บุคคลที่ 4 ซึ่งหน่วยงานหรือองค์กรที่ดำเนินการกิจกรรมทางโลจิสติกส์ให้บริษัทอื่น ๆ แต่มีความต่างจาก 3PL ดังนี้

1) 4PL ถูกก่อตั้งในลักษณะของบริษัทร่วมทุน หรือไม่ก็มีสัญญาระยะยาวกับลูกค้าหลักเจ้าใดเจ้าหนึ่ง
2) 4PL ดำเนินการเสมือนเป็นตัวแทนเพียงผู้เดียวของลูกค้าในการทำสัญญาทางธุรกิจใด ๆ กับผู้ให้บริการทางโลจิสติกส์หลาย ๆ ราย
3) กิจกรรมในห่วงโซ่อุปทานแทบทั้งหมดของลูกค้าจะถูกจัดการโดยบริษัท 4PL
4) บางครั้งบริษัท 3PL รายใหญ่ ๆ ก็ตั้งหน่วยงานในลักษณะของ 4PL ภายใต้โครงสร้างการบริหารของตัวเอง

ที่มา : CSCMP Glossary
ขอบคุณภาพจาก : http://www.supplychain247.com

Pallet - พาเลท

Pallet แปลว่า พาเลท  เป็นอุปกรณ์รองรับกล่องบรรจุภัณฑ์ที่เรียงซ้อนกันเป็นชั้น ๆ เพื่อให้สามารถขนส่งไปมาได้เป็นกลุ่มก้อน

ปัจจุบันพาเลทผลิตจากวัสดุที่หลากหลาย แต่ที่นิยมจะเป็นพาเลทไม้ พาเลทพลาสติก หรือพาเลทโลหะ โดยบางพาเลทอาจมีอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เช่น แท็ก RFID ติดไปด้วย

พาเลทมีหลายแบบและหลายขนาด แต่สามารถแบ่งการออกแบบได้เป็นสองกลุ่มใหญ่ ๆ คือ

1) พาเลทแบบบล็อก หรือพาเลทลูกเต๋า (Block Design) 

เป็นพาเลทที่ใช้ไม้ (หรือวัสดุอื่น) ทรงลูกบาศก์ (หรือลูกเต๋า) ทำหน้าที่เป็นเสารองรับน้ำหนักจากแผ่นไม้ด้านบนลงสู่แผ่นไม้ด้านล่างมีจำนวนทัั้งสิ้น 9 ชิ้น ความสูงของพาเลทแบบลูกเต๋าจะเท่ากับความสูงของขาลูกเต๋าบวกด้วยความหนาของแผ่นไม้ทั้งแผ่นบนและแผ่นล่าง

2) พาเลทแบบไม้คาน (Stringer Design)

พาเลทไม้คานแบบ 2 ways

พาเลทไม้คานแบบ 4 ways

เป็นพาเลทที่ใช้ไม้แผ่น (หรือวัสดุอื่นที่เป็นแผ่น) มาตั้งเป็นเสารับน้ำหนัก โดยทั่วไปจะใช้ประมาณ 3 - 4 แผ่น และบางคร้งจะมีการเจาะร่องที่ไม้แผ่นด้านข้างให้สามารถสอดงารถยก (Fork) เข้าได้ทั้ง 4 ทาง จึงมีชื่อเรียกอีกอย่างว่า 4 ways pallet

ขนาดของพาเลทก็เป็นอีกเรื่องที่น่าปวดหัว เนื่องจากมีการใช้กันอย่างหลากหลายแม้ว่าจะมีกำหนดมาตรฐานมาแล้วก็ตาม แต่ผู้ขนส่งสินค้า (รวมถึงผู้ผลิตและผู้บริโภคตลอดห่วงโซ่อุปทาน) ก็ยังคงเคยชินกับรูปแบบเดิม รวมถึงบางครั้งก็ได้ใช้ขนาดเดิมที่คุ้นเคยไปออกแบบโกดัง คลังสินค้า ชั้นวางพาเลทไว้เรียบร้อยแล้ว 

เอาเป็นว่าขนาดพาเลทที่ใช้กัน ณ ปัจจุบันนี้ แบ่งออกเป็น 3 - 4 กลุ่ม ดังนี้

1) ขนาดมาตรฐานสากล (ISO 6780)

ISO ย่อมาจาก International Organization for Standardization (ISO) แปลว่าองค์การมาตรฐานสากล ได้แบ่งขนาดพาเลทออกเป็น 6 ขนาด ภายใต้มาตรฐานหมายเลข  ISO Standard 6780: Flat pallets for intercontinental materials handling—Principal dimensions and tolerances

ขนาด (กว้าง × ยาว) มิลลิเมตร	ขนาด (กว้าง × ยาว)  นิ้ว		Region most used in
1016 × 1219	40.00 × 48.00		อเมริกาเหนือ (แคนาดาและสหรัฐอเมริกา)
1000 × 1200	39.37 × 47.24		ยุโรปและเอเชีย เทียบเท่าขนาด 40" × 48".
1165 × 1165	45.9 × 45.9		ออสเตรเลีย
1067 × 1067	42.00 × 42.00		อเมริกาเหนือ ยุโรป และเอเชีย
1100 × 1100	43.30 × 43.30		เอเชีย
800 × 1200	31.50 × 47.24		ยุโรป (เป็นขนาดที่เข้าประตูทั่วไปได้)

2) ขนาดมาตรฐานทวีปอเมริกาเหนือ (North America)

ขนาดพาเลทในอเมริกาเหนือถูกกำหนดโดยสมาคมผู้ค้าของชำ (the Grocery Manufacturers' Association; GMA) ซึ่งพาเลทมาตรฐาน ISO ก็อยู่ในกลุ่มนี้ด้วย

ขนาด (กว้าง × ยาว)  มิลลิเมตร	ขนาด (กว้าง × ยาว)  นิ้ว	Production Rank	อุตสาหกรรมที่ใช้
1016 × 1219	40 × 48	1	ร้านขายของชำทั่วไป
1067 ×1067	42 × 42	2	โทรคมนาคม และ สี
1219 × 1219	48 × 48	3	drums
1219 × 1016	48 × 40	4	กลาโหม และ ซีเมนต์
1219 × 1067	48 × 42	5	สารเคมี และ เครื่องดื่ม
1016 × 1016	40 × 40	6	นมและผลิตภัณฑ์จากนม
1219 × 1143	48 × 45	7	ยานยนต์
1118 × 1118	44 × 44	8	Drums, เคมี
914 × 914	36 × 36	9	เครื่องดื่ม
1219 × 914	48 × 36	10	เครื่องดื่ม, ไม้ , กระดาษ
889 × 1156	35 × 45.5	Unknown	กลาโหม
1219 × 508	48 × 20	Unknown	ค้าปลีก

3) ขนาดมาตรฐานกลุ่มประเทศยุโรป (EUR Pallet)

แต่เดิมมีเพียงขนาดเดียว ซึ่งเป็นขนาดที่เหมาะสำหรับการขนส่งทางราง ออกแบบโดยพี่น้องตระกูลสเวนสัน (Svensson) โดยในช่วงเวลาหนึ่งเป็นพาเลทที่ใช้กันแพร่หลายในยุโรปด้วยนโยบาย "พาเลทแลกพาเลท" กล่าวคือพาเลททุกชิ้นมีความเป็นมาตรฐานและใช้วัสดุประกอบที่เหมือนกัน (ละเอียดขนาดว่าให้ใช้ตะปูได้แค่ 74 ตัวในหนึ่งพาเลท) 

ต่อมาเมื่อโลกการค้ากว้างไกลเกินกว่ายุโรป จึงได้มีการกำหนดขนาดของยูโรพาเลทออกมาใหม่ให้สอดคล้องกับมาตรฐาน ISO มากขึ้น ดังนี้

EURO pallet type	Dimensions (W × L)		การเทียบเคียงกับ ISO pallet
EUR, EUR 1	800 mm × 1,200 mm	31.50 in × 47.24 in	ISO1, ขนาดเดียวกันกับ EUR
EUR 2	1,200 mm × 1,000 mm	47.24 in × 39.37 in	ISO2
EUR 3	1,000 mm × 1,200 mm	39.37 in × 47.24 in
EUR 6	800 mm × 600 mm	31.50 in × 23.62 in	ISO0, ครึ่งหนึ่งของ EUR
	600 mm × 400 mm	23.62 in × 15.75 in	ขนาดหนึ่งในสี่ของ EUR
	400 mm × 300 mm	15.75 in × 11.81 in	ขนาดหนึ่งในแปดของ EUR

ที่มาของเนื้อหาและภาพประกอบ :
[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Pallet
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/EUR-pallet
[3] http://palletsvs.com/index.html
[4] http://www.bay-wood-products.com/learn-more/pallet-basics-glossary
[5] CSCMP Glossary

Warehouse Management System (WMS) - ระบบการจัดการคลังสินค้า

Warehouse Management System (WMS) - ระบบการจัดการคลังสินค้า หมายถึง ระบบที่ใช้เพื่อจัดการกระบวนการทางธุรกิจของคลังสินค้าให้มีประสิทธิผลสูงขึ้น

ระบบดังกล่าวจะรวมถึงกิจกรรมของคลังสินค้าโดยตรงซึ่งประกอบด้วย การรับสินค้า การจ่ายสินค้าออกจากคลังสินค้า การหยิบสินค้า การเตรียมสินค้าเพื่อการส่งออก และการนับจำนวนพัสดุคงคลังตามรอบเวลา (Cycle Count)

นอกจากนี้ยังรวมถึงกิจกรรมสนับสนุนคลังสินค้า ไม่ว่าจะเป็นการจัดการอุปกรณ์ RFID การจัดการการสื่อสารข้อมูลระหว่างระบบและบุคลากรของคลังสินค้า

วัตถุประสงค์ของระบบการจัดการคลังสินค้าคือเพื่อให้มีพื้นที่ว่างสูงสุดและมีการขนถ่ายสินค้าให้ประหยัดที่สุดโดยนำระบบการจ่ายสินค้าแบบอัตโนมัติเข้ามาช่วย



ที่มา : CSCMP Glossary
ขอบคุณภาพจาก : https://valleycraft.com/

Transportation Management System (TMS) - ระบบจัดการการขนส่ง

Transportation Management System (TMS) - ระบบจัดการการขนส่ง หมายถึง ระบบทางคอมพิวเตอร์ที่ออกแบบมาเพื่อจัดการการขนส่งที่เหมาะสมในหลากหลายวิธีการ และการจัดการกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการขนส่งซึ่งประกอบด้วย การจัดการการส่งออกสินค้า การวางแผนแรงงานในการขนส่ง การจัดตารางการขนส่งทั้งขาเข้า ขาออก รวมถึงการขนส่งระหว่างบริษัทในเครือเดียวกัน การจัดการเอกสารทางราชการที่เกี่ยวกับการขนส่งสินค้าระหว่างประเทศ และการจัดการผู้ให้บริการขนส่ง

ที่มา : APICS และ CSCMP Glossary
ขอบคุณภาพจาก :http://www.manh.com.au

Sourcing,Procurement and Purchasing - ว่าด้วยการจัดหาและจัดซื้อ

Sourcing แปลว่า การสรรหา เป็นส่วนหนึ่งของการจัดการผู้ส่งมอบซึ่งรวมถึงการเลือกผู้ส่งมอบ การเจรจาต่อรองในเรื่องของสัญญา รวมถึงกระบวนการในการจัดหามาซึ่งสินค้าและบริการจากทั่วทุกมุมโลก เพื่อให้ได้สินค้าที่มีคุณภาพดี ราคาถูก (แบบสมเหตุสมผล)

Procurement แปลว่า การจัดหา หมายถึง กิจกรรมที่เกี่ยวกับการสรรหาผลิตภัณฑ์หรือบริการ โดยขอบเขตของกิจกรรมอาจกว้างขวางครอบคลุมถึงกิจกรรมระหว่างองค์กรที่รวมถึงหน้าที่ในการวางแผนการจัดหา การจัดซื้อ การควบคุมพัสดุคงคลัง การจัดตารางการขนส่งวัตถุดิบเข้าสู่โรงงาน การรับวัตถุดิบ การตรวจสอบคุณภาพวัตถุดิบ และการจัดการซากหรือสิ่งปฏิกูล

Purchasing แปลว่า การจัดซื้อ หมายถึง หน้าที่หนึ่งในองค์กรที่รับผิดชอบในการจัดหาวัตถุดิบ วัสดุ อุปกรณ์ และบริการที่องค์กรต้องการ

สรุปแบบง่ายที่สุดคือ กิจกรรมการหาวัตถุดิบหรือบริการให้องค์กรจะเริ่มจาก Sourcing (ซึ่งเป็นกิจกรรมเชิงกลยุทธ์) จากนั้นจึงเป็นกิจกรรม Procurement (ซึ่งเน้นงานด้านเอกสาร) ควบคู่ด้วย Purchasing (เน้นตอนจ่ายเงิน)

ที่มา : APICS , CSCMP Glossary และ http://smallbusiness.chron.com/difference-supply-chain-procurement-vs-sourcing-33036.html

ขอบคุณภาพจาก : https://practicalanalytics.files.wordpress.com

Supply Chain - ห่วงโซ่อุปทาน

CSCMP ให้ความหมายไว้ในสองประเด็นคือ

1) ห่วงโซ่อุปทานเริ่มต้นจากวัตถุดิบที่ยังไม่ผ่านกระบวนการใด ๆ และสิ้นสุดที่ผู้บริโภคคนสุดท้าย โดยห่วงโซ่อุปทานจะร้อยเรียงเชื่อมโยงระหว่างองค์กรหลาย ๆ องค์กรเข้าด้วยกัน

2) วัสดุและสารสนเทศที่แลกเปลี่ยนกันไปมาในกระบวนการทางโลจิสติกส์ที่เริ่มจากการหาวัตถุดิบไปจนถึงการส่งสินค้าสำเร็จรูปไปยังผู้บริโภคคนสุดท้าย โดยผู้ขายวัตถุดิบ ผู้ส่งมอบ ผู้ให้บริการ และลูกค้าต่างก็เชื่อมโยงผูกพันกันอยู่ในห่วงโซ่อุปทานนี้เอง

ที่มา : CSCMP Glossary
ขอบคุณภาพจาก :

Sales and Operations Planning (S&OP) - การวางแผนการขายและการปฏิบัติการ

Sales and Operations Planning (S&OP) - การวางแผนการขายและการปฏิบัติการ เป็นกระบวนการวางแผนเชิงกลยุทธ์ที่ประนีประนอมความขัดแย้งทางวัตถุประสงค์ด้านธุรกิจและวางแผนถึงการดำเนินการด้านซัพพลายเชนในอนาคต

S&OP มักจะเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับหลากหลายตำแหน่งหน้าที่ในองค์กร เช่น ฝ่ายขาย ฝ่ายผลิต และฝ่ายการเงิน ทั้งนี้เพื่อให้เกิดความเห็นพ้องต้องกันในเรื่องของแผนหรือการพยากรณ์เพียงหนึ่งเดียวที่จะสามารถขับเคลื่อนธุรกิจทั้งหมดทั้งมวลขององค์กรได้

อย่างไรก็ดี บางองค์กรอาจรวมลูกค้าและผู้ส่งมอบสินค้าเข้ามาร่วมในการวางแผนการขายและปฏิบัติการด้วย

S&OP เป็นเครื่องมืออันทรงประสิทธิภาพในการกำจัดมุมมองและเจตคติที่เห็นแก่ประโยชน์ของแผนกย่อย ๆ ของตนเอง โดยทำให้แต่ละแผนกย่อย ๆ นั้นมองประโยชน์ภาพรวมขององค์กรเป็นหลัก และยังช่วยปรับปรุงภาพรวมของการปฏิบัติการอีกด้วย

ที่มา : CSCMP Glossary
ขอบคุณภาพจาก : http://relexsolutionscom.c.presscdn.com

ABC Inventory Control - การควบคุมพัสดุคงคลังแบบ ABC

ABC Inventory Control - การควบคุมพัสดุคงคลังแบบ ABC เป็นวิธีการในการควบคุมพัสดุคงคลังโดยการแบ่งพัสดุแต่ละชนิดเป็นหมวดหมู่ตามมูลค่าของการใช้งานซึ่งอ้างอิงหลักการ 80/20 หรือหลักการของพาเรโต (Pareto)

ในการควบคุมพัสดุคงคลังแบบ ABC นั้น พัสดุชนิดที่มูลค่าสูงจะถูกกำกับควบคุมดูแลและติดตามอย่างใกล้ชิดกว่าพัสดุที่มีมูลค่าต่ำ และพัสดุที่มีปริมาณการใช้งานมากแต่ราคาถูก (เช่น น็อต สกรู แหวนรองน็อต) จะถูกดูแลควบคุมน้อยกว่าพัสดุที่มีปริมาณการใช้งานต่ำแต่ราคาแพง

โดยส่วนมากพัสดุที่มีมูลค่าสูงจะถูกจัดอยู่ในกลุ่ม A รองลงมาคือ B และ C ตามลำดับ (บางบริษัทมีกลุ่ม D ด้วยนะ) และความถี่ในการตรวจนับพัสดุในแต่ละกลุ่มจะไม่เท่ากัน เช่น พัสดุกลุ่ม A อาจต้องตรวจนับทุกสัปดาห์ พัสดุกลุ่ม B ตรวจนับทุกเดือน และพัสดุกลุ่ม C จะถูกตรวจนับเป็นรายไตรมาส

ที่มา : CSCMP's Supply Chain Management Terms and Glossary
ขอบคุณภาพจาก : http://ft7q323msjfk2hgf49jihjgw.wpengine.netdna-cdn.com

MRP:Material Requirement Planning - การวางแผนความต้องการวัสดุ

MRP:Material Requirement Planning - การวางแผนความต้องการวัสดุ

เป็นชุดของเทคนิคที่ใช้ข้อมูลจากรายการวัตถุดิบ (BOM:Bill of Material) ข้อมูลพัสดุคงคลัง และตารางการผลิตหลัก (Master Production Schedule) ในการคำนวณความต้องการของวัตถุดิบ โดยผลที่ได้จาก MRP คือกำหนดการสั่งซื้อวัตถุดิบทดแทน

นอกจากนี้ เนื่องจาก MRP เป็นการคำนวณที่มีเรื่องเวลามาเกี่ยวข้อง ดังนั้นจึงต้องมีการปรับตารางในการสั่งวัตถุดิบเมื่อเวลามีการเปลี่ยนแปลงหรือการผลิตจริงมีความคลาดเคลื่อนจากที่วางแผนไว้ เช่น ผลิตไม่ทัน หรือลูกค้ามีการเปลี่ยนวันส่งมอบ

การคำนวณ MRP จะเริ่มจากข้อมูลในตารางการผลิตหลักเพื่อกำหนดปริมาณของวัตถุดิบทั้งหมดที่ต้องการในการผลิตสินค้านั้น ๆ และวันเวลาที่วัตถุดิบนั้น ๆ ต้องแล้วเสร็จ โดยพิจารณาถึงปริมาณวัตถุดิบที่ต้องการในแต่ละขั้นตอนตามรายการวัตถุดิบ และมีการปรับระดับของพัสดุคงคลังทั้งที่มีอยู่ในคลังสินค้าและที่สั่งไปแล้วแต่ยังมาไม่ถึง เพื่อให้ได้ปริมาณสุทธิที่ต้องการเพื่อให้สามารถผลิตสินค้าส่งลูกค้าได้ตามเวลาที่เหมาะสม

ที่มา : APICS Dictionary
ขอบคุณภาพจาก : http://stage.pacificdesignpartners.com

Vendor Managed Inventory (VMI) - พัสดุคงคลังที่จัดการโดยผู้ส่งมอบ

Vendor Managed Inventory (VMI) อ่านว่า เวนเดอร์แมนิจอินเวนทอรี่ แปลว่า พัสดุคงคลังที่จัดการโดยผู้ส่งมอบ

VMI จะหมายถึงการที่ผู้ส่งมอบสามารถเข้าถึงข้อมูลพัสดุคงคลังของลูกค้าได้ และรับผิดชอบในการรักษาระดับของพัสดุคงคลังที่ลูกค้าต้องการเพื่อเพิ่มศักยภาพของซัพพลายเชน

กิจกรรมดังกล่าวจะลุล่วงโดยกระบวนการส่งมอบสินค้าซ้ำผ่านตารางการจัดส่งปกติซึ่งได้รับการทบทวนที่หน้างานของลูกค้า โดยที่หน้างานนั้นพัสดุคงคลังจะถูกตรวจนับและสินค้าที่ชำรุดหรือล้าสมัยจะถูกนำออก สินค้าใหม่จะถูกนำเข้ามาทดแทนให้ได้ตามระดับที่กำหนดไว้

ที่มา : APICS Dictionary
ขอบคุณภาพจาก : http://media.madisonpublications.eu

Green Supply Chain - โซ่อุปทานสีเขียว

Green Supply Chain (กรีน-ซัพพลายเชน) จะแปลว่าโซ่อุปทานสีเขียวก็ได้ หรือจะเป็นซัพพลายเชนสีเขียวก็ดี มีความหมายว่าเป็นโซ่อุปทานที่มีการพิจารณาถึงผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมในทุกกระบวนการและได้มีการแก้ไขปรับปรุงเพื่อให้กิจกรรมทั้งหลายตลอดโซ่อุปทานนั้นสอดคล้องกับกฎหมายและข้อกำหนดด้านความปลอดภัยและสิ่งแวดล้อมโดยมีการสื่อสารไปยังลูกค้าและคู่ค้าด้วย

แหม อดไม่ได้ที่จะแถมอีกคำนึง

Green Logistics (กรีน-โลจิสติกส์) แปลว่าโลจิสติกส์สีเขียว อันนี้หมายถึงความรับผิดชอบของหน่วยงานหรือองค์กรที่ต้องมีต่อสิ่งแวดล้อมโดยการจัดการกับขยะบรรจุภัณฑ์ที่มาพร้อมกับผลิตภัณฑ์หรือชิ้นส่วนที่ตนเองสั่งซื้อเข้ามา

ที่มา : APICS Dictionary
ขอบคุณภาพประกอบจาก : https://m2.behance.net

Reverse Logistics - โลจิสติกส์ย้อนกลับ

Reverse Logistics (รี-เวิร์ส-โล-จิส-ติกส์) หรือโลจิสติกส์ย้อนกลับ หมายถึง โซ่อุปทานแบบสมบูรณ์แต่มีทิศทางการไหลของผลิตภัณฑ์หรือวัตถุดิบกลับทาง คือแทนที่จะออกจากโรงงานผู้ผลิตไปยังผู้บริโภคก็กลายเป็นออกจากผู้บริโภคกลับสู่โรงงานผู้ผลิต โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อคืนสินค้า ซ่อมแซมสินค้า นำกลับไปผลิตซ้ำใหม่ (Remanufacturing - รีแมนูแฟคเจอริ่ง ที่เห็นชัด ๆ คือหมึกปรินเตอร์ที่เรียกกันว่าหมึกรีแมนูฯ) หรือนำกลับไปรีไซเคิลเลยก็เป็นไปได้

ที่มา : APICS Dictionary
ขอบคุณภาพจาก : http://www.venlog.com

Distribution - การกระจายสินค้า

Distribution (ดิส-ทริ-บิว-ชั่น) แปลว่าการกระจายสินค้า หมายความถึงกิจกรรมที่เกี่่ยวข้องกับการเคลื่อนย้ายถ่ายเทของวัตถุดิบ สินค้า ผลิตภัณฑ์ อะไหล่ ฯลฯ จากโรงงานผู้ผลิตไปยังผู้บริโภค กิจกรรมเหล่านี้ประกอบด้วยการขนส่ง การจัดเก็บสินค้า การควบคุมพัสดุคงคลัง การขนถ่ายวัสดุ การจัดการคำสั่งซื้อ การวิเคราะห์สถานที่ตั้งคลังสินค้าและศูนย์กระจายสินค้า การบรรจุภัณฑ์ทางอุตสาหกรรม การประมวลผลข้อมูล และการสื่อสารระหว่างเครือข่ายที่จำเป็นต่อการบริหารจัดการอย่างมีประสิทธิผล

การกระจายสินค้าจะหมายความรวมถึงการส่งคืนสินค้ากลับจากผู้บริโภคสู่โรงงานด้วย (เรียกว่า Reverse Logistics - โลจิสติกส์ย้อนกลับ เอาไว้จะมาอธิบายอีกทีนะ)

ในหลาย ๆ ครั้งการกระจายสินค้าจะถูกกระทำผ่านคลังสินค้าหนึ่งแห่งหรือหลาย ๆ แห่ง

ที่มา : APICS Dictionary
ขอบคุณภาพจาก : http://www2.gruber-logistics.com

FIFO และ LIFO

FIFO :First-in-First-Out (ออกเสียงได้ทั้ง ไฟ-โฟ่ และ ฟี-โฟ่ คำเต็มอ่านว่า เฟิร์ส-อิน-เฟิร์ส-เอ๊าท์) เป็นวิธีประเมินค่าพัสดุคงคลังทางบัญชี โดยมีสมมติฐานทางบัญชีว่าพัสดุคงคลังที่เก่าที่สุด (First in : เข้ามาก่อน) ต้องถูกจ่ายออกไปเป็นลำดับแรกสุด (First out: ออกไปก่อน)

ไหน ๆ ก็ได้คำนี้ละ เอาไปอีกคำละกัน

LIFO : Last-in-First-Out (ออกเสียงได้ทั้ง ไล-โฟ่ และ ลี-โฟ่ คำเต็มอ่านว่า ลาสท์-อิน-เฟิร์ส-เอ๊าท์) เป็นวิธีประเมินค่าพัสดุคงคลังทางบัญชี โดยมีสมมติฐานทางบัญชีว่าพัสดุคงคลังที่ใหม่ที่สุด (Last-in : เข้ามาหลังสุด) ต้องถูกจ่ายออกไปเป็นลำดับแรกสุด (First out: ออกไปก่อน)

APICS ให้หมายเหตุไว้ว่าในการเคลื่อนย้ายพัสดุคงคลังจริง ๆ อาจจะสัมพันธ์หรือไม่สัมพันธ์กับหลักการทางบัญชีก็ได้

ที่มา : APICS Dictionary
ขอบคุณภาพจาก : http://www.5squalityposters.com

Logistics Management - การจัดการโลจิสติกส์

Logistics Management (โลจิสติกส์ แมนิจเมินท์) แปลว่า การจัดการโลจิสติกส์ หมายถึงกระบวนการส่วนหนึ่งของการจัดการซัพพลายเชนที่ควบคุมการวางแผนและการปฏิบัติการของการไหลทั้งไปและกลับของทั้งสินค้าและสารสนเทศระหว่างจุดต่าง ๆ ในโซ่อุปทานเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของลูกค้า

อย่าสับสนกับคำว่า Supply Chain Management (SCM) เชียว!

จุดสำคัญของการจัดการโลจิสติกส์คือเน้นการจัดการกับ "การไหล" (Flow) ทั้งของสินค้าและสารสนเทศ แต่ไม่เน้นส่วนของการจัดหา การผลิต การสมดุลอุปสงค์และอุปทาน ในขณะที่ SCM เค้าเหมาหมดทุกอย่างที่ว่ามา

สรุปคือ Logistics Management เป็น SubSet ของ Supply Chain Management นั่นเอง ไม่งงนะ?

ที่มา : APICS Dictionary
ขอบคุณภาพจาก : http://oomservices.com/logistics-supply-chain-management/

Supply Chain Management - การจัดการโซ่อุปทาน

Supply Chain Management (ซัพพลายเชน แมนิจเมินท์) ภาษาไทยใช้คำว่า "การจัดการโซ่อุปทาน" (ราชบัณฑิตยสภาใช้ว่า "ห่วงโซ่" เหมือนห่วงโซ่อาหาร คือเป็นโซ่ที่ผูกเข้าด้วยกันเป็นห่วงๆ มีความสัมพันธ์เป็นทอด ๆ) หมายถึงการวางแผนและจัดการกิจกรรมทั้งหมดที่เกี่ยวข้องกับการจัดซื้อจัดหา แปลงสภาพ ตลอดจนกิจกรรมการจัดการโลจิสติกส์ทั้งหมด ที่สำคัญคือเป็นการบูรณาการระหว่างการประสานงานและการร่วมมือกันระหว่างคู่ค้าในทุกช่องทางการกระจายสินค้าซึ่งอาจรวมถึงผู้ผลิตสินค้า ร้านค้าส่ง ผู้ให้บริการโลจิสติกส์ซึ่งเป็นบุคคลที่สาม และลูกค้า

โดยแท้ที่จริงแล้ว การจัดการโซ่อุปทานจะหมายความรวมถึงการบริหารจัดการและสร้างสมดุลระหว่างอุปสงค์และอุปทานทั้งภายในและระหว่างองค์กร

ที่มา : Council of Supply Chain Management Professionals (CSCMP)
ขอบคุณภาพจาก http://www.sccjournal.com

Cross-Docking -ครอสด็อกกิ้ง

Cross-Docking (ครอส-ด็อกกิ้ง) เป็นแนวคิดในการแบ่งบรรจุสินค้า ณ จุดที่รับสินค้า โดยรถบรรทุกขาเข้าที่ขนสินค้าแต่ละชนิดมาจะมาจอดที่ท่ารถ จากนัั้นสินค้าในแต่ละคันรถจะถูกนำมาแบ่งบรรจุเพื่อให้รถบรรทุกขาออกนำไปส่งยังลูกค้าปลายทางอีกครั้งโดยไม่จำเป็นต้องพักสินค้าไว้ที่ศูนย์กระจายสินค้า

การใช้ระบบ Cross-Docking จะช่วยลดต้นทุนการเก็บสินค้าคงคลังและประหยัดเนื้อที่ของศูนย์กระจายสินค้า แต่ต้องมีการจัดตารางเวลาของรถขนส่งให้ดี

ที่มา: APICS Dictionary
ขอบคุณภาพจาก http://www.eurekapub.eu 

Bull Whip Effect - ปรากฎการณ์แส้วัว

Bull Whip Effect (บุล-วิพ-อิ-เฟ้คท์) เป็นปรากฏการณ์ที่มีการเปลี่ยนแปลงของปริมาณการผลิตอย่างรุนแรงอันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงความต้องการสินค้าเพียงเล็กน้อย สินค้าคงคลังจะเพิ่มปริมาณสูงขึ้นอย่างฉับพลันจากที่เคยขาดกลายเป็นล้นสต็อก สาเหตุที่ทำให้เกิด Bull Whip Effect เกิดจากปัญหาการสื่อสารคำสั่งซื้อภายในโซ่อุปทานบวกกับความล่าช้าของการขนส่ง ซึ่งสามารถแก้ไขด้วยการปรับปรุงการสื่อสารตลอดโซ่อุปทาน

ขอบคุณภาพจาก : https://www.kbresearch.com

ปล.นึกถึงตอนหิว ๆ แล้วไปสั่งอาหารมาเต็มโต๊ะ สุดท้ายก็กินไม่หมด อารมณ์ประมาณนั้นเลย

Trade Bloc - ข้อตกลงทางการค้าระหว่างประเทศ

Trade Bloc (เทรด-บล็อค) หมายถึง ข้อตกลงระหว่างประเทศเพื่อลดข้อจำกัดทางการค้าภายในประเทศสมาชิก โดยทั่วไปเป็นข้อตกลงที่กระทำระหว่างประเทศที่มีอาณาบริเวณทางภูมิศาสตร์ประชิดติดกัน (แต่ไม่เสมอไป) 

ตัวอย่างของเทรดบล็อคที่มีชื่อเสียงคือ NAFTA ซึ่งวิกิพีเดียอธิบายเพิ่มเติมไว้ว่า

"ความตกลงการค้าเสรีอเมริกาเหนือ (อังกฤษ: North American Free Trade Agreement) หรือเรียกคำย่อว่า นาฟตา (NAFTA) เป็นองค์กรทางเศรษฐกิจในทวีปอเมริกาเหนือ ในการที่จะร่วมมือกันแสวงหาตลาดส่งออกและลดต้นทุนการผลิตสินค้า เพื่อให้มีราคาถูกลง สามารถแข่งขันกับตลาดโลกได้หลังจากที่สหภาพยุโรป ได้แก้ปัญหาภาวะเศรษฐกิจถดถอย โดยการเปิดตลาดเสรีเป็นตลาดเดียวแล้ว ผู้นำแห่งประเทศสหรัฐอเมริกา แคนาดาและเม็กซิโกได้จัดประชุมกันเมื่อ พ.ศ. 2535 ที่จะเปิดเสรีทางการค้าระหว่างกันให้เป็นตลาดเดียว และจะลดอัตราภาษีศุลกากรให้เหลือร้อยละ 0 ภายใน 5 ปี โดยจะเริ่มดำเนินการตั้งแต่ 1 มกราคม พ.ศ. 2537 เป็นต้นไป"

ที่มา : APICS Dictionary และ Wikipedia
ขอบคุณภาพจาก : http://www.investopedia.com/…/1…/pros-and-cons-of-nafta.aspx

Run time - เวลาการผลิต

Run time หมายถึงระยะเวลาที่ต้องการใช้ในกระบวนการผลิตสินค้าหนึ่งชิ้นหรือหนึ่งล็อต ณ ขั้นตอนหนึ่ง ๆ โดยปกติแล้วเวลาดังกล่าวจะไม่รวมถึงเวลาในการติดตั้งปรับแต่งก่อนเริ่มการผลิต (Set up time)

ที่มา: APICS Dictionary
รูปภาพจาก http://www.managementguru.net

ปล. ศัพท์นี้ถูกใช้ในวงการภาพยนตร์และแวดวงคอมพิวเตอร์ด้วย แต่มีความหมายที่ต่างออกไปเล็กน้อยด้วยนะ

Logistics - โลจิสติกส์

Logistics อ่านว่า โล-จิส-ติกส์ มีผู้ให้นิยามไว้หลากหลาย แต่ในที่นี้ขอยกนิยามจากสถาบันด้านโลจิสติกส์ระดับโลกสักสองที่มาให้พิจารณากัน

1) American Production and Inventory Control Society (APICS) ได้ให้นิยามของ Logistics ไว้ว่า

"ในทางอุตสาหกรรม โลจิสติกส์ หมายถึง ศาสตร์และศิลป์ในการรับ ผลิต และกระจายวัสดุและผลิตภัณฑ์ไปยังสถานที่ทีเหมาะสมและในปริมาณที่เหมาะสม แต่ในทางการทหาร โลจิสติกส์จะหมายความรวมถึงการเคลื่อนย้ายกำลังพลด้วย"

2) The Council of Supply Chain Management Professionals (CSCMP) ก็ให้คำนิยามของ Logistics ไว้อีกแบบนึงว่า

"โลจิสติกส์ หมายถึง กระบวนการวางแผน นำไปปฏิบัติ และควบคุมวิธีการเพื่อให้เกิดประสิทธิภาพและประสิทธิผลในการเคลื่อนย้ายและจัดเก็บสินค้าและบริการ ตลอดจนข้อมูลที่เกี่ยวข้องจากจุดเริ่มต้นไปจนถึงจุดที่มีการใช้งาน โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้สอดคล้องกับข้อกำหนดของลูกค้า"

อ่านแล้วก็อาจจะงง ๆ กันบ้าง แต่กล่าวโดยสรุปคือโลจิสติกส์เป็นเรื่องของการ "รับ" - "เก็บ" - "จ่าย" - "กระจายสินค้า" อย่างถูกที่ถูกเวลาและถูกใจผู้รับบริการด้วยนั่นเอง

ที่มา : APICS Dictionary และ CSCMP
ขอบคุณภาพจาก : http://www.specialtylogistics.biz